Dansplatform 2010 etkinlikleri çerçevesinde, Beyhan Murphy tarafından yeni bir tarzın öncüsü olarak sunulan Kadir Memiş’i fuaye temsilleri kapsamında izleme fırsatı buldum. CRR’de stüdyolar arasına kurulan gündüz sahnesinde festival programında yer almayan ancak dansla ilgili insanların kaçırmaması gerektiğine inanılan performanslar gerçekleşiyordu. Ki atölyelerden çıkmış dansçıların bir performans izleyip sonra atölyelere devam etmesinin şöyle güzel bir hava yarattığı kanısındayım: Üretim süreci, çalışma süreci ve ürünün sergilenmesi, hepsi birbirini tamamlayan süreçler. Fuayede izlediğiniz performans üzerine atölyelere girmeden konuşabilir, performans sırasında etkilendiğiniz bir parçayı atölyelerde deneyebilir ya da performanstan esinlenerek farklı şeyler deneyebilirsiniz.

Halk dansları ile uğraşan bir dansçı olarak Kadir Memiş’in videolarını internetten izlemiş ve bir izleyici olarak performansını beğenmiştim. Ancak folklorla uğraşan bir insan olarak da aklımda bazı sorular oluşmuştu: Bu fikir aklına nasıl gelmişti, neden zeybek ve breakdansı seçmişti? Melez danslarda önemli bir konu olan kültürler arası etkileşim hakkında kendisi ne düşünüyordu? Kültürel çoğulcu bir perspektifi var mıydı ve ele aldığı kültürel formlara nasıl yaklaşıyordu? Kendisiyle performans çıkışı da sohbet etme, dolayısıyla aklımdaki soruları sorma şansı bulamadım. Sanırım bir röportajla bu merakı gidermek iyi olacak. Performansa dönecek olursak kendisi, müzisyen arkadaşlarının hepsi Türkiye’ye gelmediği için performansının sadece bir kısmını sergiledi. Performansın müzikleri zeybek dansının ritimleri esas alınarak doğaçlanmış özgün müzikler. Yaptığı işin tamamını izleyemediğimiz için işinin üzerinde derinlikli yorumlarda bulunmak zor. Ancak izlediğim performansın bana düşündürttüklerini paylaşabilirim. Performans başlamadan önce Beyhan Murphy Kadir Memiş’i tanıtan kısa bir konuşma yaptı. Kadir Memiş Almanya’da yaşayan Türkiyeli bir dansçı. Uzun yıllar zeybekle uğraştıktan sonra break dans ve hiphopla tanışıyor. Böylece neden zeybek ve break dans üzerine çalıştığı konusundaki merakıma cevap bulmuş oldum.

Performans öncesinde aklımdaki önemli noktalar şunlardı: Zeybeğin piyasadaki yorumlarına bakıldığında görülen erkek erkinin kutsandığı ve erkek bedeninin dansı teşhirci yorumunun Kadir Memiş’in yorumunda bulunup bulunmayacağı; zeybeğin standartlaştırılmış ve katılaştırılmış hareket formuna Kadir Memiş breakdansın hangi unsurlarını katmış olabileceği ve bunun seyircide nasıl bir etki bırakacağı. Öncelikle şunu söylemek gerekir ki Kadir Memiş’in dansçı olarak performansı oldukça iyiydi. Kullandığı hareket formu, enerjisi, icrası ve zaten iddiası da olan yeni bir form yaratma kaygısı performansı izlenilebilir hale getiriyor. Yukarıda üzerinde durduğum noktalar üzerinden bakıldığındaysa zeybeği gücünü ve bedenini teşhir eden bir yorum ya da break dansın da sağlayabileceği üstten bir yorum yerine kendisi genel olarak içe dönük bir aksiyon benimsiyor. Ritimdeki aksaklıklarından faydalanarak kesikli beden kullanımı zaten seyirciyle üstten bir ilişki kurmasını engelliyor. Böylelikle piyasadaki zeybek dansçılarının keskin bakışlarını üzerinde hisseden seyirci hem rahatsız hissetmiyor hem de “bu adam sahneden buraya gelse beni döver” korkusu taşımadan performansa konsantre olabiliyor. Zeybek dansının standartlaştırılmış tavrında var olan kollar yana açık ve göğüs kabarık tavır, Kadir Memiş tarafından zaman zaman kesikleşen zaman zamansa oldukça akıcılaşan hiphop kullanımıyla oldukça değiştirilmiş. Açıkçası izlerken sürekli beni kucaklamak ister gibi kollarını açan ve kendine güveninden rahatsız olduğum yorum yerine kollarını zar zor taşıyan, aksak ve içe dönük yorum benim oldukça hoşuma gitti. İçe dönük bir aksiyona hiphop ya da breakdans gibi farklı bir bedensel dili yedirip zeybek dansından faydalanmanın oldukça farklı bir deneme olduğu kanısındayım. Kadir Memiş bu işi hazırlarken bunu hedefledi mi bilmiyorum ancak icra ettiği dansın seyirci ile kurduğu ilişki, dansçının dansıyla kurduğu ilişki bakımından zeybek dansının piyasadaki yorumlarından ayrıldığını düşünüyorum. Ancak bu yorum farkının Kadir Memiş’in piyasadaki yorumlara alternatif olarak bilinçli bir şekilde seçilip seçilmediği konusu, dansın sadece farklı ve eğlenceli bir seyirlik konumuna düşmemesi açısından düşünülmesi gereken önemli bir nokta olarak duruyor.

Bu yazı Mimesis sitesinden alınmıştır.