Bu yazı Eylül-Ekim 2006 döneminde Hip Hop üzerine yapılmış olan pratik ve arkaplan çalışmalarını değerlendirmek ve sonuçlarını paylaşmak üzere yazılmıştır.
Hip Hop pratik çalışmaları hakkında
Dans formasyonu ve Hip Hop ile bir tanışıklık kazanmak ve edinilen birikimin aktarılabiliyor olması pratik çalışmaların ana hedefiydi. Gesa-Jennie Gerdes yürütücülüğünde pratik dans çalışmaları yapıldı. Çalışılan Hip Hop dansları, daha çok yeni ekol diyebileceğimiz, yer hareketlerinin azca kullanıldığı ve Jazz-danslarından türetilmiş danslardı. Çalıştırıcının Hip-Hop yanında bale ve modern dans birikimine de sahip olması ve çalışmanın bu birikimi de aktaracak biçimde kurgulanması bu iki hedefin eşzamanlı olarak karşılanmasını sağladı.
Çalışma sürecinde, çalışmanın katılımcılar tarafından bir kurs gibi algılanmaya başladığı katılımcıların bir kısmı tarafından tespit edildi ve bir uyarı yapıldı. Bu uyarıdan sonra çalışmalara katılımın düzeyinin artığı, ek çalışmaların yapıldığı ve katılımcıların çalışmaya etkin bir şekilde katıldığı gözlemlendi.
Sonuç olarak, mütevazı hedeflere sahip çalışmanın hedeflerine ulaşıldığı söylenebilir. Pratik çalışmalar esnasında edinilen birikim vücut çalışmalarında tekrar edilmektedir.
Hip Hop üzerine yapılan aktarımlar hakkında
Hip Hop kültürüyle tanışıklık kazanmak amacıyla bilgilenme temelli mütevazı araştırma çalışmaları ve birim üyelerine dönük aktarımlar yapıldı.Bu aktarımlar ile birim gündemine taşınan tartışmalar aşağıda özetlenmiştir.
1- Hip Hop kültürü ile ilgili olarak muhaliflik tartışması
Mevcut toplumsal, ekonomik ve kültürel hayatın dışında/kenarında yaşamaya mahkum edilmiş kişi ya da toplulukların kendilerini ifade etmeye yönelik hareketlerinin kendiliğinden muhalif ve sistem karşıtı olma zorunluluğu yoktur. Ancak bu önerme, örneğin bir isyan duygusunun ifade edildiği sistem-dışı kendini ifade etme girişimlerin bazılarının muhalif potansiyel barındırabileceğini de yadsımaz. Hip Hop kültürünün bazı konjontürlerde bazı inisiyatifler sayesinde muhalif bir potansiyelinin açığa çıktığı ve toplumsal dönüşüme katkıda bulunduğu tespit edilebilir.
Ancak özellikle 2000'li yıllar ile beraber global müzik endüstrisi tarafından metalaştırılarak sisteme entegre edilen Hip Hop kültürünün söylemi altsınıfların derdini anlatan toplumsal retorikten uzaklaşmış, bunun yerini apolitik bir söylem almıştır. Bu noktada genel itibariyle Hip Hop’un diğer alt kültürlerin kaderini paylaştığını söyleyebiliriz.
2- Hip Hop kültürü ile ilgili bir eleştiri noktası karşımıza çıkan cinsiyetçi ve homofobik yaklaşımlar
Ticari ya da sistem içi olarak adlandırılabileceğimiz tür içinde zaten belirgin bir şekilde var olan cinsiyetçi ve homofobik yaklaşımın, kendini alternatif ya da en azından ticari-olmayan olarak tanımlayan bölgelerde de kendini gösterdiği söylenebilir. Bu kültürün önemli taşıyıcılarının (MC, DJ, Breaker) çoğunlukla erkek olduğu görülüyor. Örneğin break dansın beceri sergileme ve rekabet üzerine kurulu olması sebebiyle söylenen sözler cinsiyetçi olmasa bile biçim olarak cinsiyetçi bir konumda kalıyor. Bu konularda dikkatli olmaya çalışan duyarlı gruplar da olmasına rağmen istisna olarak düşünülebilir.
Hip Hop kültürü hakkında daha derinlikli bir araştırma için “şarkı sözlerinin analizi” çalışmasının yararlı bir araştırma tekniği olabileceği konuşuldu.
3- Kökler ve Amerika'da Siyahların kültürü
Hip Hop kültürünün açıklanabilmesi için Amerika'da Siyahların tarihi ile ilişki kurarak araştırma yapmak gerekiyor. Grubumuzda Hip Hop kültürüne giriş ve tanışma amacını taşıyan bu çalışmada bu konu için derinlikli bir çalışma yürütülmedi.
Hip Hop kültürünün köklerinde, Amerikalı Siyahların tarihinde (hem kültürel hem de siyasi olarak) kendilerini ifade etme biçimlerinin etkisi olduğu söylenebilir. Araştırma için bakılacak bazı başlıklar şunlar olabilir: Minstrel gösterileri, Charleston, Soft Shoe, Tap Dance, James Brown gibi sanatsal formlar ile MalcolmX gibi siyasi hareketler.
4- Yerel-küresel kültür tartışması.
Müzikal bir form olarak rap müziğin neredeyse bütün dünyada dinlenir olması ve aynı zamanda dünyanın bir çok bölgesinde yerel formlar ile melezlenerek yeni türlerin ortaya çıkmış olması grubumuz açısından önemli ve araştırmaya değer bulundu[[dipnot1]] . Dünyanın farklı bölgelerinde öncelikle toplumda dışlanan ya da kenarda bırakılan topluluklar tarafından sahiplenildiği görülüyor. Bir çok yerde yerel dillerde rap müzik yapılıyor ve örneğin Raggeaton, Merenrap, Pinoy-Rap, J-Rap gibi özgün yerel formlar ortaya çıkıyor.
5- Hip Hop'ta anlatımcı unsurlar.
Hip Hop müziği ve dansı dışavurumcu/anlatımcı bir dile sahiptir. Örneğin dans eden bir break dansçı hareketleri sadece düzgün yapmaya çalışmaz, jest ve mimiklerini kullanarak rakibiyle ilişkiye geçer, "bir söz söyler"; dalga geçmeye ya da aşağılamaya çalışır. Hip Hop müziğinin temel unsurlarından biri ritmik altyapı kadar MC’nin bir şeyler anlattığı sözlerdir. Graffiti ise dışlanmış ve marjinalize edilmiş bireylerin şehir duvarlarına nakşettikleri imzalarıdır ki çoğu zaman anlatmak istedikleri “şehirliler” görmek istemeseler bile orada olduklarıdır.
Hip Hop’ın sahneleme ve anlatım için zengin bir dile sahip olduğunu söyleyebiliriz.
Hip Hop aktarımları esnasında gruba açılan tartışmaların grupta canlı bir şekilde tartışılmadığı, tartışmaların daha çok aktarımları hazırlayan grup içinde yapıldığını ayrıca not etmek gerekir. Aktarım hazırlayan grup içinden bir inisiyatif bu konu üzerinde derinleşerek Folklora Doğru Dergisine bir Hip Hop Dosyası hazırlama kararı almıştır.